W dniu 12 września br. odbyła się wycieczka "militarnym szlakiem" do twierdzy Modlin.
W wycieczce uczestniczyło 22 osoby (część z Vagabundusa). Do samego Modlina
dojechaliśmy pociągiem. Wycieczkę po olbrzymim terenie twierdzy oprowadzał etatowy
przewodnik z tamtejszego Ośrodka.
Najpierw zobaczyliśmy podziemia – szereg długich korytarzy, które w niektórych miejscach
rozwidlały się. Podziwialiśmy solidną konstrukcję tych korytarzy, w których gdzieniegdzie
umieszczone były stanowiska strzeleckie.
Następnie pojechaliśmy rowerami na cmentarz wojenny. Cmentarz był założony w okresie
wojen napoleońskich i stanowił miejsce pochówku załogi, która broniła Modlina w 1813
roku. W okresie 1914 – 1918 (I wojna światowa) chowano tu poległych żołnierzy armii
niemieckiej i rosyjskiej, w tym Polaków walczących w mundurach armii zaborczych w okresie
wojny polsko – bolszewickiej 1920 r. Cmentarz jest miejscem spoczynku żołnierzy polskich
poległych w 1939 r. podczas obrony twierdzy Modlin, oraz żołnierzy niemieckich z lat 1939-
1944. Ponadto spoczywają tu żołnierze różnych narodowości z różnych armii pochowani
w XIX i XX wieku. Cmentarz zniszczony całkowicie w 1945 roku został częściowo
zrekonstruowany w latach 1995 – 1997, przy czym odbudowano kwatery żołnierzy polskich
z 1920 r., kwatery i groby zbiorcze z 1939 roku i kwatery żołnierzy armii niemieckiej z lat
1939 – 1944.
Później pojechaliśmy do muzeum gdzie przewodnik przedstawił nam dane z historii.
Twierdza Modlin została zbudowana z inicjatywy Napoleona w latach 1806 1812, ale
pierwsze umocnienia wybudowali Szwedzi w 1655 roku. Kiedy Napoleon poniósł klęskę
w 1812 roku i przestało istnieć Księstwo Warszawskie, prace przerwano. W czasie powstania
listopadowego twierdzę zdobyli Polacy. Została jednak odbita przez Rosjan i rozpoczął się
okres jej rozbudowy oraz modernizacji. Rosjanie powiększyli pierścień napoleoński
i dobudowali (drugie) umocnienia zewnętrzne, a później stworzyli 3-ci obwód, czyli
umiejscowione forty otaczające pierścieniem cytadelę. Do 1918 roku używana była nazwa
Nowogeorgiewsk. To właśnie obiekty z tego czasu dotrwały do dziś. Forteca miała zawsze
kluczowe znaczenie przy obronie Warszawy. Rosjanie bronili się tu przed atakami Niemców
w czasie I wojny światowej. We wrześniu 1939 r. żołnierze polscy przez 15-cie dni odpierali
ataki hitlerowskie. Twierdzę poddał jej dowódca – generał Thommee – dopiero po klęsce
Warszawy.
Trzecim etapem naszej wycieczki było zwiedzanie wieży Tatarskiej, która jest częścią
budynku koszarowego, którego długość wynosi 2250 m (najdłuższe koszary w Europie).
Z wieży rozciąga się wspaniały widok na połączenie rzek Narwi i Wisły, Nowy Dwór
Mazowiecki, Kazuń i inne miejscowości.
I tu właśnie na placu pod wieżą Tatarską nasza wycieczka zakończyła się pod względem
poznawczym. Część uczestników pojechała na stację kolejową Modlin a pozostali pod wodzą
kolegów Jurka Mirowskiego i Sławka Dembińskiego wrócili na rowerach do Warszawy.
Opracował: Janusz Szymczuk
